Στόχος: 3 : Ο μαθητής μπορεί να εξηγήσει τον μηχανισμό της θερμορύθμισης στον άνθρωπο σε επαγγελματίες, φροντιστές και ηλικιωμένους.

Η θερμορύθμιση είναι μια δυναμική αλληλεπίδραση μεταξύ των εσωτερικών διεργασιών ενός οργανισμού και του εξωτερικού του περιβάλλοντος για τη διατήρηση μιας σταθερής φυσιολογικής θερμοκρασίας. Οι άνθρωποι προσπαθούν να ρυθμίσουν τη θερμοκρασία του σώματος σε ένα στενό εύρος (~36,5–37,0°C). Αυτή η διαδικασία είναι μια λεγόμενη ομοιοστατική διαδικασία: το ανθρώπινο σώμα προσαρμόζεται στις συνθήκες με διαδικασίες αυτορρύθμισης. Η θερμότητα καταβάλλει μεγάλη προσπάθεια στο σώμα για να διατηρήσει αυτή τη σταθερή φυσιολογική θερμοκρασία. Στο υποκείμενο σχήμα, αυτό εξηγείται. Εάν θέλετε να κατανοήσετε βαθύτερα πώς λειτουργεί η θερμορύθμιση, ίσως θελήσετε να διαβάσετε το ακόλουθο άρθρο του Robert D. Meadea et all (2020). https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.105909

 

Πηγή: Meadea et all (2020) https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.105909

 Η ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος επιβλέπεται από ένα τμήμα του εγκεφάλου που είναι γνωστό ως υποθάλαμος. Λαμβάνει ανατροφοδότηση για τη θερμοκρασία του σώματος μέσω του νευρικού συστήματος, προκαλώντας αντισταθμιστικές προσαρμογές στον ρυθμό αναπνοής, τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα και τον μεταβολικό ρυθμό. Επιπλέον, το κυκλοφορικό σύστημα παίζει κρίσιμο ρόλο: οι βαροϋποδοχείς μέσα στα αιμοφόρα αγγεία αντιλαμβάνονται τις αλλαγές πίεσης και μεταδίδουν αυτές τις πληροφορίες στον εγκέφαλο, ενώ επίσης μεταφέρουν ορμόνες από τον υποθάλαμο και τον θυρεοειδή αδένα για τη ρύθμιση του μεταβολισμού. Οι άνθρωποι διαχέουν τη θερμότητα μέσω μειωμένης δραστηριότητας, εφίδρωσης και μηχανισμών που διευκολύνουν την αυξημένη κυκλοφορία του αίματος κοντά στην επιφάνεια του δέρματος. Αντίθετα, η μόνωση, η μειωμένη κυκλοφορία στο δέρμα και οι πολιτιστικές πρακτικές όπως η ένδυση ή η αναζήτηση καταφυγίου εξοικονομούν τη θερμότητα. Το φάσμα μεταξύ της υψηλής και της χαμηλής θερμοκρασίας σώματος ορίζει το ομοιοστατικό οροπέδιο – το «φυσιολογικό» εύρος ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της ζωής. Όταν προσεγγίζεται οποιοδήποτε άκρο, ενεργοποιούνται μηχανισμοί αρνητικής ανάδρασης για να επαναφέρουν το σύστημα στο κανονικό του εύρος. Η ρύθμιση της ανθρώπινης θερμοκρασίας περιγράφεται επίσης όμορφα στο παρακάτω βίντεο.

 

 

Η επιδείνωση στη ρύθμιση της θερμοκρασίας του σώματος και η διατήρηση σταθερής αρτηριακής πίεσης και αιμάτωσης οργάνων πιστεύεται ότι συμβάλλουν στην αυξημένη ευαισθησία στη θερμότητα καθώς τα άτομα γερνούν. Οι φυσιολογικοί μηχανισμοί που διατηρούν την ομοιόσταση κατά την έκθεση στη θερμότητα περιγράφονται στο παρακάτω σχήμα. Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι φυσιολογικές αλλαγές που σχετίζονται με τη γήρανση και την επακόλουθη ευπάθεια στη θερμότητα είναι σταδιακές και συνδέονται στενά τόσο με γενετικούς παράγοντες όσο και με επιλογές τρόπου ζωής.

Και τα δύο σχήματα επεξηγούνται στο παρακάτω βίντεο:

    

   

  Εικόνα: οι μηχανισμοί που ελέγχουν τη θερμοκρασία του σώματος

Πηγή: Meadea, 2020 https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.105909

  

 

  

 # Αναφορές

  • Robert D. Meadea, Ashley P. Akermana, Sean R. Notleya, Ryan McGinnb, Paul Poirierc, Pierre Gosselind, Glen P. Kennya,e , (2020). Φυσιολογικοί παράγοντες που χαρακτηρίζουν ευάλωτους στη θερμότητα ηλικιωμένους: Μια αφηγηματική ανασκόπηση στο Environment International Volume 144, Νοέμβριος 2020, 105909 https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.105909
  • E va V. Osilla; Jennifer L. Marsidi; Karlie R. Shumway; Sandeep Sharma. (2023) Φυσιολογία, Ρύθμιση θερμοκρασίας. Στο Statpearls. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507838/

 

Last modified: Wednesday, 26 March 2025, 8:09 AM